Bij epilepsie is inmiddels aangetoond dat het ketogeen dieet het aantal aanvallen significant doet verminderen. Ook bij andere aandoeningen van de hersenen zoals Alzheimer, MS en een hersenschudding of CVA (traumatic brain injury) zijn de effecten soms spectaculair. Hoe kan dit?

De gemeenschappelijke factor tussen deze aandoeningen is een chronische ontstekingstoestand in het brein: neuro-inflammatie. Deze ontstekingsactiviteit wordt bewerkstelligd door gliacellen in de hersenen, die normaliter dienen als ondersteunende en voedende cellen voor onze daadwerkelijke hersencellen; de neuronen.

Beschermingsmechanisme om de hersencellen tot rust te laten komen

Gliacellen kunnen veranderen in immuuncellen, bijvoorbeeld na een hoofdtrauma, bloeding, infarct of een infectie. Deze wijziging van functie is bedoeld als een beschermingsmechanisme voor de hersenen zelf. Zolang de gliacellen actief zijn kunnen de hersenen niet geïnfiltreerd worden door bacteriën of virussen. Na een trauma van de hersenen leidt de ontstekingsreactie ertoe dat gliacellen in het aangedane hersengebied glucose onttrekken aan de hersencellen zelf. Hierdoor krijgen de hersencellen rust zodat ze kunnen herstellen.

Een koolhydraatarm dieet in combinatie met nuchter bewegen en vastenperiodes is het meest optimaal om in een ketogene toestand te komen.

Bij de revalidatie van het aangetaste hersengebied is het daarom ook belangrijk te wachten totdat de eerste symptomen van spontaan herstel zijn opgetreden. Dat is het moment dat de neuronen weer glucose mogen opnemen. Men mag dan weer beginnen met het trainen en belasten van het oorspronkelijk aangetaste gebied (zowel met cognitieve als fysieke training).

Een te lange ontstekingsreactie heeft echter meer nadelen dan voordelen. Bij bovengenoemde aandoeningen komt het brein niet meer uit de ontstekingstoestand. We zullen de hersenen daarom een beetje moeten helpen.

Loading...

Ketose, de staat van het lichaam bij afwezigheid van koolhydraten

Ketose is een staat waarin het lichaam terecht komt bij afwezigheid van koolhydraten. In de eerste fase worden opgeslagen koolhydraten in de lever en de spieren verbruikt. Vervolgens blijft alleen opgeslagen en circulerend vet over als brandstof. De lever constateert een zeer lage glucosespiegel en gaat vervolgens vetten verbranden waarbij ketonlichaampjes worden gevormd. Nu spreekt men van ketose. Deze toestand is meetbaar via het bloed of de urine.

De juiste dagelijkse hoeveelheid koolhydraatinname

Men kan dus in ketose komen bij afwezigheid van voedsel of koolhydraten. Het ketogeen dieet schrijft maximaal vijftig gram koolhydraten per dag voor: dit komt eigenlijk neer op koolhydraatloos. Wij zijn voorstander van iets meer koolhydraten, omdat men bij het oorspronkelijke ketogeen dieet eigenlijk te weinig vezels binnenkrijgt: dit is nadelig voor de darmflora. Een koolhydraatarm (in plaats van –loos) dieet in combinatie met nuchter bewegen en vastenperiodes is het meest optimaal om in deze ketogene toestand te komen. We adviseren om vooral gezonde vetten te nuttigen: vette vis en gevogelte, noten, pitten, zaden, avocado, olijfolie, kokos- en roomboter. Verkeerde, fabrieksmatige vetten leiden juist tot een ontstekingsreactie, omdat ze vol transvetten en omega 6-rijke oliën zitten. De koolhydraten worden dan uit groenten, fruit en sommige bollen, knollen of wortels gehaald.

Wat doet ketose voor de hersenen?

Ketonlichaampjes zijn voor gliacellen geen voedingsbron. De gliacellen zijn daarom niet in staat om actief te blijven wanneer de glucosespiegels laag zijn. De neuronen zélf kunnen echter ketonen net zo goed als brandstof gebruiken als glucose. Dit is een restant uit de oertijd, waarin het regelmatig voorkwam dat er een dag geen voedsel was, of geen fruit, koolhydraatrijke knollen of honing. Granen en aardappelen at men toen nog niet en zeker niet op een dagelijkse basis. Deze voedingsmiddelen eten we pas sinds de landbouw: aardappelen pas sinds 200 jaar. Dankzij dit overlevingsmechanisme vielen onze voorouders niet flauw bij afwezigheid van voedsel: integendeel. Schaarste moest leiden tot actie. Er moet voedsel gezocht worden. Door ketose worden gliacellen inactief als immuuncel en worden de neuronen weer gevoed. Bij epilepsie ziet men hierdoor neuronale signaaloverdracht normaliseren. Bij andere vormen van neuro-inflammatie, zoals Alzheimer, Parkinson, MS of fibromyalgie, merkt men vaak ook spectaculaire verbeteringen.

Loading...

Voed het brein met de juiste vetzuren

Naast de voordelen van een ketogene status is het belangrijk het brein te voeden met juiste vetzuren. Het omega 3-vetzuur DHA, dat hoofdzakelijk voorkomt in zeevoedsel, speelt een cruciale rol als bouwstof voor de hersenen. DHA is van groot belang in alle stadia van het leven: bij de ontwikkeling van het brein in de foetale fase tot en met het beschermen van de hersenen tegen veroudering. DHA is een bouwstof voor zenuwcellen, maar vanuit DHA worden ook allerlei ontstekingsremmende en brein-beschermende stoffen gevormd (neuroprotectines, resolvines en lipoxines).

Vette vis of visolie voor een goed omega-3-percentage in rode bloedcellen

Bij neuro-inflammatie is het advies een omega-3-percentage in rode bloedcellen te bereiken van 10% of hoger. Deze waarde wordt de omega-3-index genoemd. Helaas bevatten veel commerciële supplementen geoxideerde vetzuren en liggen de doseringen (vooral van DHA) vaak te laag om deze gewenste bloedwaarden te bereiken. We raden aan 4-5 keer per week vette vis te nuttigen (makreel, haring, ansjovis, sardines) of een hoge kwaliteit visolie te gebruiken en deze bloedwaarden te meten.

Activatie van neuronale stamcellen met aminozuur taurine

Ook het aminozuur Taurine mag niet ontbreken bij het behandelen van neuro-inflammatie door trauma. Taurine kan onder andere nieuwvorming van hersencellen stimuleren door het activeren van neuronale stamcellen. Taurine kan tevens de effecten van excessieve hoeveelheden glutamaat in de hersenen tenietdoen. Glutamaat is een opwekkende stof voor hersencellen. Een teveel aan glutamaat speelt een rol bij onder andere epilepsie.